Niet enkel de coronacrisis leidde tot de overslagdaling, maar vooral de energietransitie zorgde in 2020 voor een belangrijke afname van de overslag in kolen. De andere havens in het Noordzeekanaal-gebied ondervonden voornamelijk de gevolgen van de coronacrisis. De totale overslag in 2020 voor de Noordzeekanaal-havens (Beverwijk, IJmuiden, Zaanstad en Amsterdam) kwam uit op circa 91 miljoen ton tegen 105 miljoen ton in 2019.
IJmuiden, Zaanstad en Beverwijk
In IJmuiden daalde de overslag met vier procent tot 16 miljoen ton. Beverwijk zag ook de overslag dalen, te weten van 648.000 ton tot rond de 472.000 ton. Zaanstad kende een lichte stijging naar 194.000 ton tegen 180.000 ton in 2019. Dit blijkt uit de voorlopige overslagcijfers die vandaag bekend zijn gemaakt. De definitieve overslagcijfers volgen later dit jaar.
New business
VCK Port Logistics, eigenaar van twee terminals in de Westhaven met negen ligplaatsen, waarvan vier overdekt, en TMA Logistics, actief in Westpoort, Beverwijk en Velsen-Noord, zien ondanks corona en verandering van ladingsstromen toekomstperspectief. Michael van Toledo (general manager bij TMA Terminal Amsterdam): “Dat Samskip deze maand een nieuwe lijn opent tussen Amsterdam en Dublin is onder meer tastbaar bewijs voor het feit dat we nog steeds new business acquireren. Het TMA-team is bijzonder trots dat we gezamenlijk in vijf jaar tijd van 0 naar ruim 300.000 TEU zijn gegroeid. Dat is niet alleen te danken aan de barge corridor tussen Amsterdam en de containerterminals in Rotterdam en Antwerpen. De groei is mede toe te schrijven aan de diverse short sea diensten die Amsterdam aandoen.”
Samenwerking
Voor Peter Loonen, managing director VCK Port Logistics, betekenen de actuele overslagcijfers dat de haven van Amsterdam de komende jaren nog meer effort moet steken in het werven van lading. “Eén oplossing is dat we in Amsterdam meer lading bundelen en zorgen dat schepen die hier vol aankomen niet leeg vertrekken. Anders dan in Rotterdam is in de haven van Amsterdam geen sprake van moordende concurrentie. Die blijft voor VCK vooralsnog beperkt tot TMA Logistics. “Maar met hen praten we over samenwerking op het gezamenlijke vervoer van lading.”
Energietransitie impact op kolenoverslag
De ingezette energietransitie had in het voorbije coronajaar een grote weerslag op de overslag van kolen. In 2020 daalde deze in de Amsterdamse haven met 52% tot 7,5 miljoen ton. In 2019 bedroeg de overslag van kolen nog 15,6 miljoen ton. Directe oorzaken van deze forse daling waren de sluiting van de Hemwegcentrale in december 2019, het feit dat er meer duurzame energiebronnen voor handen waren en dat de gasprijs vorig jaar laag was, waardoor kolen verhoudingsgewijs duurder waren.
Corona-impact
Vanaf half maart stokte de mobiliteit. Hierdoor was er wereldwijd minder vraag naar transportbrandstoffen. De overslag van liquid bulk (grotendeels geraffineerde olieproducten zoals benzine en diesel) daalde in 2020 met 7% tot 46,6 miljoen ton tegen 50 miljoen ton in 2019. Verder daalde ook de general cargo in 2020. Containerlading daalde met 13% ten opzichte van 2019 en ook Ro-Ro kende een daling met 23% in vergelijking met het jaar daarvoor.
Cruisevaart
In 2020 heeft Amsterdam geen zeecruiseschepen ontvangen (2019: 117 zeecruiseschepen). In de zomermaanden heeft de Amsterdamse haven nog wel een aantal riviercruiseschepen ontvangen. Dit waren er 195 in de afgelopen zomermaanden toen de maatregelen tijdelijk versoepeld waren, tegen 2.282 in 2019.
Uitgiftes en een stijger
In 2020 is circa 20 ha grond uitgegeven aan onder meer Vollers (4,8 ha) en Logistics Amsterdam Harbor (4,2 ha) en is er een kavel van 2 ha op HoogTij gekocht. Ook is de uitgifte aan Amsterdam Logistic Cityhub voltooid. Daarnaast is bij Renewi Organics in samenwerking met Nordsol en Shell de bouw van de eerste bio-LNG fabriek in Nederland van start gegaan. De ladingstroom in bouwproducten steeg tot bijna 8 miljoen ton.
Vooruitzichten
Koen Overtoom, CEO van Port of Amsterdam: “De haven en haar klanten zijn hard geraakt door corona en tegelijkertijd zien wij dat de energietransitie zichtbaar wordt door de forse afname van de kolenoverslag. Ik ben trots hoe de haven en de bedrijven zijn blijven doorwerken en daarmee hebben bewezen hoe vitaal en cruciaal de haven is. Kernactiviteiten zijn in 2020 doorgegaan, er werd energie opgewekt, er werd afval verwerkt, er werd water gezuiverd, bouwgrondstoffen werden geleverd en de regio werd door in de haven gevestigde distributiecentra voorzien van bestellingen die online werden gedaan. Met het zicht op een vaccin hoop ik op herstel in de loop van 2021.
Nieuwe strategie
Hoewel de ontwikkelingen in de overslag door corona op dit moment lastig zijn te voorspellen, is Port of Amsterdam op 1 januari begonnen met haar nieuwe strategie voor de komende vier jaar. Overtoom: “Die staat in het teken van het versnellen van de energietransitie door te investeren in energie-infrastructuur en digitalisering om een toekomstbestendige haven te zijn. Wij zetten onverminderd in op verduurzaming en tegelijkertijd versterken wij onze rol van Europese Zeehaven. Met 7 miljard aan toegevoegde waarde en circa 70.000 banen dragen de NZK- havens bij aan de werkgelegenheid van de regio en welvaart van Nederland.”