Nee, het was zeker geen geruststellende boodschap waarmee Arjen van Dijkhuizen naar het Amports ABN-Amro Havendiner was gekomen. Riemen vast, was het advies van de senior econoom van ABN-Amro aan de verzamelde ondernemers en bestuurders uit de Amsterdamse haven. “Het belooft een stormachtig jaar te worden voor de mondiale handel, en dus ook voor de scheepvaart.”
Importheffingen
Zoals overal ter wereld domineerde Donald Trump ook de gesprekken in gelegenheidsrestaurant Ship Chandlers Warehouse aan de Geldersekade. Met zijn importheffingen veroorzaakt de nieuwe Amerikaanse president onrust bij ondernemers op alle continenten. “De wereldeconomie is in woelig vaarwater terecht gekomen,” stelde Van Dijkhuizen vast in nautische termen. “De zeeën gaan momenteel hoog.”
Onzekerheid
Het centrum van alle onrust is het Witte Huis in Washington, van waar uit Trump vrijwel dagelijks nieuwe maatregelen op de wereld loslaat. Alleen al die onvoorspelbaarheid zorgt mondiaal voor grote onzekerheid voor ondernemers en beleidsmakers. Van Dijkhuizen: “Onzekerheid an sich kan al negatief doorwerken op het vertrouwen van consumenten en de bereidheid van ondernemers om te investeren.”
Handelstekort
De argumentatie voor de importheffingen zoals die door Trump zijn gepresenteerd op wat hij omschreef als Liberation Day, is volgens de econoom uiterst dun. “Trump beschouwt een handelstekort per definitie als oneerlijk, maar hij gaat daarbij alleen uit van de handelsbalans in goederen. De handel in diensten laat hij volledig buiten beschouwing. Daar hebben de VS juist een overschot ten opzichte van de EU.”
Turbulentie
De dramatische verhoging van de invoertarieven heeft geleid tot grote turbulentie op de financiële markten. De verwachting is dat daarmee ook de mondiale economie een flinke klap gaat krijgen. “Hoe groot die klap is hangt af van een aantal factoren. Zal Trump blijven vasthouden aan de nu voorgestelde tarieven of zullen zij de inleiding blijken te zijn van onderhandelingen en leiden tot verlagingen?”
China
Nog een belangrijke factor: lukt het bedrijven om in te spelen op de nieuwe werkelijkheid en hun handelsstromen te verleggen van de VS naar andere markten voor hun producten? Van Dijkhuizen: “En zal de overheid bereid zijn om bij te springen met meer financiële steun voor kwetsbare sectoren, zoals dat ook tijdens corona gebeurde? In China is dit nu al het geval.”
Duitsland
Bij ABN-Amro zijn de ramingen voor economische groei in de Eurozone inmiddels bijgesteld. “We hebben onze verwachtingen voor dit jaar verlaagd en voor 2026 verhoogd. Dat laatste heeft vooral te maken met een flinke toename van de bestedingen van de Europese landen op het gebied van defensie. In Duitsland zijn forse investeringen aangekondigd op het terrein van de infrastructuur. Ook dat gaat zijn effect hebben.”
Nederland
Nederland loopt met die ramingen in de pas. “Vergeleken met de andere Europese landen doen we het relatief goed met onze economische groei. Daar staat tegenover dat we een hogere inflatie hebben.” Een punt van zorg is de dumping van producten uit Azië, nu China de handel met de VS ziet opdrogen. “Het is een goed moment voor Brussel om afspraken te maken met Beijing.”
Schepen
Ook de scheepvaart voelt de gevolgen van de handelsoorlog. “Trump is vast van plan de Chinese dominantie in de mondiale scheepvaart aan te pakken, onder meer met een plan om de havengelden fors te verhogen voor Chinese rederijen en schepen. Als dat doorgaat, gaan de gevolgen over de hele wereld worden gevoeld. Ook trouwens in de Amerikaanse scheepvaart, havens en industrie.”
90 dagen uitstel
Nagekomen bericht: een dag na het havendiner maakte Trump bekend de verhoging van de importtarieven met 90 dagen uit te stellen. Voor China verhoogde hij het tarief naar 125 procent, voor alle andere landen hanteren de VS de komende drie maanden een tarief van 10 procent. De pauze moet worden gebruikt voor onderhandelingen over nieuwe handelsafspraken.
Afbraakvoetbal
Op de beurzen reageerden beleggers opgelucht op het nieuws. Na twee weken in het rood veerden de koersen weer op. “Dit geeft even rust, maar de onzekerheid blijft,” waarschuwt Arjen van Dijkhuizen voor te veel optimisme. “Hoe je het ook wendt of keert: Trump speelt afbraakvoetbal en de wereld kijkt toe. Ik heb aan deze kant van de oceaan nog geen econoom gehoord die zijn beleid verdedigt.”
Auteur: Patrick Meershoek. Foto Ship Chandler Warehouse: Eveline Renaud